Đàn tranh có mấy dây? Các loại đàn tranh Việt Nam

Đàn tranh không chỉ đóng vai trò quan trọng trong nền âm nhạc dân gian mà còn được sử dụng phổ biến trong các buổi hòa tấu và độc tấu.

Đàn tranh có mấy dây? Cùng Thông Tin Nhạc Cụ tìm hiểu chi tiết về các loại đàn tranh phổ biến nhất qua bài viết dưới đây.

1. Các loại đàn tranh Việt Nam

Đàn tranh Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển và cải tiến. Ban đầu, đàn tranh chỉ có 16 dây, nhưng đến nay số lượng dây đã được tăng lên để đáp ứng nhu cầu biểu diễn và thể hiện âm thanh phong phú hơn. Dưới đây là các loại đàn tranh phổ biến tại Việt Nam:

a. Đàn tranh 16 dây

Đàn tranh 16 dây là loại đàn tranh truyền thống và lâu đời nhất tại Việt Nam. Loại đàn này có chiều dài từ 110 đến 120 cm, với thiết kế khung hình chữ nhật. Thân đàn được làm từ gỗ ngô đồng, mặt đàn uốn cong hình vòm, tạo nên âm thanh trong trẻo và thanh thoát.

b. Đàn tranh 17 dây

Đàn tranh 17 dây là phiên bản cải tiến của loại đàn 16 dây, giúp mở rộng tầm âm và tạo ra nhiều cung bậc âm thanh hơn. Loại đàn này thường được sử dụng trong các buổi hòa tấu và biểu diễn âm nhạc hiện đại.

c. Đàn tranh 19 dây

Loại đàn tranh 19 dây tiếp tục cải tiến với số lượng dây nhiều hơn, giúp người chơi thể hiện được nhiều phong cách âm nhạc phức tạp và tinh tế hơn. Đàn tranh 19 dây thích hợp cho những tác phẩm âm nhạc đòi hỏi tầm âm rộng.

d. Đàn tranh 21 dây

Đàn tranh 21 dây là một trong những loại đàn tranh hiện đại và phổ biến nhất hiện nay. Với 21 dây, loại đàn này có tầm âm rộng và khả năng biểu đạt đa dạng, từ những giai điệu nhẹ nhàng đến những bản nhạc sôi động.

e. Đàn tranh 22 dây

Đàn tranh 22 dây là phiên bản mới nhất trong dòng đàn tranh Việt Nam, mang lại âm thanh phong phú và đa sắc thái hơn. Với thiết kế tinh tế và hiện đại, loại đàn này đang ngày càng được ưa chuộng trong các buổi trình diễn âm nhạc.

2. Các loại đàn tranh Trung Quốc

Đàn tranh Trung Quốc, hay còn gọi là guzheng, cũng có nhiều loại đàn với số lượng dây khác nhau. Dưới đây là các loại đàn tranh phổ biến tại Trung Quốc:

a. Đàn tranh 21 dây

Đàn tranh 21 dây là loại đàn tranh phổ biến nhất ở Trung Quốc. Đàn có chiều dài khoảng 1m63, với thiết kế thanh lịch và âm thanh đầy uy lực, phù hợp cho cả độc tấu và hòa tấu.

b. Đàn tranh 23 dây

Loại đàn này có 23 dây, giúp tầm âm của đàn mở rộng hơn so với loại đàn 21 dây. Đàn tranh 23 dây được sử dụng nhiều trong các buổi biểu diễn nhạc cổ truyền và nhạc hiện đại tại Trung Quốc.

c. Đàn tranh 25 dây

Đàn tranh 25 dây là phiên bản cải tiến hiện đại nhất của đàn tranh Trung Quốc. Với số lượng dây nhiều, đàn tranh 25 dây có khả năng tạo ra những âm thanh phức tạp và đa dạng, đặc biệt phù hợp với các tác phẩm âm nhạc đương đại.

3. Thiết kế của đàn tranh Việt Nam

Đàn tranh Việt Nam có thiết kế đặc trưng với khung đàn hình chữ nhật, chiều dài từ 110 đến 120 cm. Đầu lớn của đàn rộng từ 25 đến 30 cm, trong khi đầu nhỏ rộng từ 15 đến 20 cm. Đàn được gắn từ 16 đến 25 khóa để lên dây, tạo ra khả năng biểu đạt âm thanh độc đáo.

Mặt đàn tranh được làm từ gỗ ngô đồng, uốn cong hình vòm để tạo độ vang khi chơi. Con nhạn, hay còn gọi là ngựa đàn, nằm giữa thân đàn và có thể di chuyển để điều chỉnh âm thanh. Dây đàn thường được làm từ tơ, kim loại hoặc nylon.

Khi chơi đàn, người nghệ sĩ thường đeo 3 móng gảy vào các ngón cái, trỏ, và giữa của tay phải. Móng gảy có thể được làm từ kim loại, đồi mồi hoặc sừng.

4. Âm sắc và tầm âm của đàn tranh

Âm thanh của đàn tranh thường rất trong trẻo và sáng sủa, phù hợp với những bản nhạc vui tươi, nhưng cũng có khả năng thể hiện nét buồn bã hoặc hùng tráng. Dây đàn được làm từ chất liệu như kim loại mỏng, tơ tằm, nylon hoặc polyester, tạo nên âm thanh đặc biệt phù hợp với nhạc dân gian và cổ truyền.

Tầm âm của đàn tranh rộng khoảng 3 quãng 8, từ Sol 1 lên Sol 3 hoặc từ Đô 1 lên Đô 3, tùy thuộc vào cách lên dây của từng loại đàn.

5. Đàn tranh có mấy dây?

Số lượng dây của đàn tranh quyết định đến hệ thống dây và cung bậc âm thanh mà đàn có thể tạo ra. Dưới đây là hệ thống dây tiêu chuẩn của đàn tranh 17 dây:

Dây số 2 đến 6: Tạo thành bát độ thấp nhất.
Dây số 7 đến 11: Tạo thành bát độ trung bình.
Dây số 12 đến 16: Tạo thành bát độ cao.
Dây số 17: Là cung đầu tiên của bát độ kế tiếp.
Tên gọi của các dây trong hệ thống bát độ cũng được quy ước như sau:

Bát độ thấp nhất: 2 – Hò, 3 – Xự, 4 – Xang, 5 – Xê, 6 – Cống.
Bát độ trung bình: 7 – Liêu, 8 – Xự, 9 – Xang, 10 – Xê, 11 – Cống.
Bát độ cao: 12 – Liu, 13 – Ú, 14 – Xang, 15 – Xê, 16 – Cống.
Bát độ kế tiếp: 17 – Liu.

Lời Kết

Đàn tranh là một nhạc cụ truyền thống quý giá, với âm thanh trong trẻo và thiết kế tinh xảo. Từ đàn tranh 16 dây truyền thống đến các loại đàn tranh 21, 22 dây hiện đại, loại nhạc cụ này đã trở thành một phần không thể thiếu trong âm nhạc dân gian và đương đại. Dù bạn là người yêu thích nhạc cổ truyền hay muốn khám phá âm nhạc hiện đại, đàn tranh luôn là một lựa chọn tuyệt vời để thể hiện cảm xúc và tài năng âm nhạc.